Hector Berlioz (1803-1869) was een Franse componist, die tegenwoordig gezien wordt als eigenlijk de enige romantische componist van zijn land, en in ieder geval de belangrijkste uit de eerste helft van de 19e eeuw. Zelf vond hij dat overigens ook.
In 1990 studeerde ik af als historicus met een scriptie die de titel had: Land van sukkels en schurken. – Muziek en de Franse politiek in de brieven van Hector Berlioz tijdens de Juli-monarchie 1830-1848. Om deze scriptie te kunnen schrijven, heb ik vooral zijn eigen brieven bestudeerd. Die waren een genot om te lezen. Behalve een groot componist was hij ook een groot schrijver. Dat was ook zijn belangrijkste bron van inkomsten, hij schreef artikelen, recensies en reisverslagen voor diverse kranten. Hij hield er sterke meningen op na, vooral met betrekking tot muziek. Dat werd niet door iedereen op prijs gesteld.
Van mijn begeleider (Arthur Mitzman) kreeg ik het advies vooral door te gaan met mijn onderwerp. Dus toen ik ontdekte dat uitgeverij J. H. Gottmer een serie boeken uitgaf waarin componisten beschreven werden aan de hand van meningen van tijdgenoten, was de beslissing snel genomen. Al tijdens mijn eerdere onderzoek was ik veel geschriften tegengekomen van uitgesproken voor of tegenstanders van Hector Berlioz. Dus ik haalde mijn oude bronnen er weer bij, en ging op zoek naar nieuwe. Ik bracht veel dagen door in de Koninklijke bibliotheek en de bibliotheek van het Gemeentemuseum. Deze laatste collectie bevindt zich nu bij het Nederlands Muziekinstituut. Ik heb artikelen, memoires, brieven en recensies gevonden, in het Frans, Duits en Engels. Gelukkig heeft de uitgever voor vertalers gezorgd.
Het boek is ingedeeld in logische periodes in het leven en de carrière van Berlioz. Per hoofdstuk geef ik een inleiding over wat er in die periode gebeurde. Daarna laat ik anderen aan het woord. Collega componisten die over hem vertellen zijn onder meer Franz Liszt, Richard Wagner, Camille Saint-Saëns, Robert Schumann en Charles Gounod. Daarnaast komen er musici, recensenten en journalisten en andere schrijvers aan het woord. Velen daarvan zijn zeer kritisch over Berlioz, en vertellen met graagte over zijn excentriciteiten. Ook zijn vrienden hebben over hem geschreven. Dit zijn, behalve Franz Liszt, de jurist Joseph d’Ortigue, de salonfiguur en schrijver Ernest Legouvé, de pianist Ferdinand Hiller en de criticus Ernest Reyer.
Literatuur over Hector Berlioz:
Barzun, Jacques, Berlioz and the Romantic Century, rev. New York, 1969
Cairns, David Volume One, Berlioz: The Making of an Artist London, 1989
Volume Two, Berlioz: Servitude and Greatness London, 1999
Citron, Pierre, (with Cécile Reynaud, Jean-Pierre Bartoli, Peter Bloom), Dictionnaire Berlioz (Fayard, Paris, 2003)
Holoman, D Kern, Berlioz (Cambridge, Mass., 1989)
http://www.musee-hector-berlioz.fr/
http://www.nederlandsmuziekinstituut.nl/nl/collecties/bibliotheek